Nico Koelemeijer maakte in 2010 een opmerking tijdens een interview voor het Noordhollands Dagblad. “De ledezetters te Jisp verdienen meer aandacht.” Nico vroeg in dat krantenartikel of er misschien iemand was die over de beroemde ledezetters een openlucht toneelstuk zou willen schrijven.
Marijke Karten uit Krommenie las dit artikel en trok de stoute schoenen aan. Zij vroeg de Oudheidkundige Commissie Jisp om zoveel mogelijk gegevens over het werkzame leven van de ledezetters naar haar toe te sturen. “Als het materiaal mij boeit dan wil ik wel een poging wagen. Uiteraard beloof ik nog niets. Seiny Klopper heeft mij met raad en daad bijgestaan en het liet mij niet meer los!”
Marijke ging aan de slag met het toneelstuk genaamd ‘Ladder(s)zat’. Het stuk gaat over de beroemde familie Ploegh te Jisp. Haar toneelstuk heeft helaas een tijdje op de plank gelegen. Behalve voor toneel schrijft Marijke ook graag proza en poëzie. Het is voor haar een mooie manier om veel gegevens in het kort samen te vatten.
Nico maakte iedere keer weer kopieën van het toneelstuk en gaf die aan geïnteresseerden. “Ik ving steeds bot. Ze zagen een opvoering niet zitten om diverse redenen.” Toen hij samen met zijn vrouw Karen naar een uitvoering van PPG Paletkwartet – een amateurtoneelgroep uit Wormer – in het Moriaanshoofd ging, heeft hij hen meteen gevraagd of zij iets voelden voor het stuk over de Jisper ledezetters.
De leden van PPG Paletkwartet hebben in het verleden een stuk over ‘Het Gat van Wormer’ opgevoerd. Grote kans op belangstelling voor het stuk! Twee dagen later bracht Nico de tekst van Marijke naar hen toe en zij reageerden enthousiast. Doordat het script veel tekst bevat en weinig handeling, willen zij in overleg met Marijke meer dynamiek in het stuk aanbrengen door er straattheater van te maken.
Inmiddels zijn er al verschillende locaties in Jisp bekeken en geselecteerd om uiteindelijk bij de Jisperkerk te eindigen. Een aantal dorpelingen hebben hun medewerking al toegezegd. Ook heeft Nico hiervoor Mark Scholtens van Toneelvereniging Herleving ‘1898’ Jisp benaderd. “Na overleg zien zij het ook zitten om mee te werken aan de opvoering.”
Bijzonder detail: tijdens Monumentendag in september kwam vlak voor sluitingstijd Ruud Van met gegevens over zijn voorouders langs. Rond 1685 – 1695 kwam Mr. Adelaar Hoogentoorn, een kreupele advocaat uit Heinken(s)zand als patiënt naar Jisp. Plotseling is er een naam bekend die door de ledezetter daadwerkelijk is behandeld! Een aangename verrassing. Het vermoeden dat vooral personen van gegoede afkomst hier in Jisp werden behandeld, wordt daarmee bevestigd.
Wie weet, volgend jaar straattheater in ons dorp over de ledezetters te Jisp. Hoe leuk zou dat zijn?
Met dank aan Marijke Karten die het prachtige toneelstuk ‘Ladder(s)zat’ heeft geschreven en natuurlijk Nico die er in bleef geloven dat het ooit opgevoerd zou worden.
Hieronder een gedicht, in het Zaans, geschreven door Marijke, geïnspireerd door de luchtfoto van het Jisperveld die in het Noordhollands Dagblad van vrijdag 13 oktober stond.
Onderstaande foto is gemaakt door Miel Do vanuit een vliegtuig.
As ‘n ouwe jas, die moeder los etorrend het;
zo legge al die lappies langes et Zwet
Ze kaikt: ‘Ken ‘k deer nag wet van make?
Ze het ze oittespraid op waterkleureg lake
’t Groen steekt zo beter of as thois op bed
Der legge brokkies bai, die benne puur vergaan:
de nade en de neepies moste et meest deurstaan
Die langke slese plekke hewwe toe puur eleje
Der is puur in ewarrekt, eskurrekt – meskien evreje;
nee ‘t leste kraait na eeuwe vezellef gien iene haan
De wind ken hiero vrai en breedoit waaie,
vedeer dat ooit puur wieke konne draaie
Der stinge eeuwelangk dus moles bai de vleet:
Jisp warrekte voor olie zich skofteg in et zweet
Nou hoeft een boer hier enkeld nag te maaie
Waidwage ope pronkt de boel venoit de lucht
Je gisse g’laik, der wier hier puur ezucht:
men most mit ‘t skoitje hien – en ok weer t’rug
Gien breggies, dus niks kon der effies vlug
Der wier eplukt gehaid dus wel ìenege vrucht…
De taid het deuze lappies gnap bewaard,
deur zoineghaid en vlait, krek nee de Zaanse aard
As enkeld in Europa kon zuks zo ovverleve
’t Beware voor de toekomst is hier den ok et streve:
’t veenwaide lanskip zette blaivend op de kaart.
2 comments on “Ladder(s)zat”
Afgelopen woensdag avond zijn wij ; de toneelvereniging Herleving 1898 Jisp en PPG palletkwartet voor het eerst samen gekomen. Daar waren van beide kanten al veel geïnteresseerde leden en spelers bij. We hebben met zijn alle het prachtige stuk gelezen. En we hebben in grote lijnen het plan besproken. En ik kan zeggen dat dit een heel mooi en leuk evenement gaat worden. Maar hiervoor hebben we ook echt de hulp van de inwoners van Jisp nodig. Het gaat een fantastisch geheel worden, met een nu al fantastische samenwerking van twee toneelverenigingen. Wij gaan samen met de grote ervaring van de mensen van PPG palletkwartet ons best doen om dit mooie verhaal op een zeer originele wijze aan iedereen te vertellen. Het zal heel veel werk en energie kosten, maar als het allemaal lukt wat wij hebben besproken dan zal er nog lang over worden gepraat.
Zodra onze plannen nog wat meer zijn uitgewerkt zou ik daar graag weer wat over vertellen.
Mark Scholtens
Leuk Mark, we zijn benieuwd!